dinsdag 23 oktober 2012

Bronnen van Scarlet town



Scarlet town bestaat uit zes strofen waarin een stad wordt beschreven. Er is geen verhaal: in elke strofe is iemand aan het woord die uiteenlopende kenmerken van een stad en haar bewoners noemt. Op het eerste gezicht ontbreekt de samenhang, omdat ongelijksoortige eigenschappen en personen zonder toelichting op elkaar gestapeld worden. Om betekenis aan de tekst te geven kan het zinvol zijn na te gaan naar welke andere teksten Dylan verwijst.

De beginregel van elke strofe, "In Scarlet town, where I was born", is gebaseerd op een Schotse ballade die al in 1666 bekend was en die via emigratie in Amerika zeer populair werd. Het gaat over een meisje dat de liefde van een stervende man niet beantwoordt en kort na zijn dood zelf sterft, gekweld door haar eigen hardvochtigheid. Dit speelt zich af in een fictief stadje dat Scarlet town heet. Bob Dylan heeft dit lied tijdens zijn loopbaan meerdere malen tijdens concerten gezongen en sporen ervan zijn nu terug te vinden in deze song. Behalve de geciteerde regel is ook de scène bij het sterfbed in de tweede strofe aan deze ballade ontleend.

Dit volksliedje is niet de enige verwijzing naar andere teksten. In de eerste strofe staat "Uncle Tom still workin' for Uncle Bill". Uncle Tom is een personage in "Uncle Tom's cabin" (1852) van Harriet Beecher Stowe, dat van grote betekenis is geweest voor de afschaffing van de slavernij. Tegenwoordig is de naam "uncle Tom" de aanduiding voor een zwarte Amerikaan die zich gedraagt als een blanke. De suggestie van deze regel is dat er in Amerika nog steeds sprake is van ongelijkheid. Maar wie is "Uncle Bill"? Misschien verwijst Dylan wel naar de ophef die een aantal jaren geleden ontstond, toen de acteur Bill (!) Cosby zich kwaad maakte over normloosheid van jonge zwarte Amerikanen. Hij werd toen in de media als een "uncle Tom" neergezet. Overigens is "uncle Bill" ook nog de bijnaam van Bill Tapia, de oudste muzikant ter wereld die in 2011 stierf op 103-jarige leeftijd. Omdat hij al optrad tijdens de Eerste Wereldoorlog en omdat hij met grootheden als Frank Sinatra, Louis Armstrong en Elvis Presley heeft gespeeld, werd hij wel gezien als de laatste schakel met het verleden.

Van een heel andere orde is de allusie in de derde strofe waar staat dat "beggars crouching at the gate", een verwijzing naar de arme bedelaar Lazarus in Lukas 16 die Jezus tegenover de anonieme rijke man stelt. De regel "I touched the garment, but the hem was torn" is ontleend aan hoofdstuk 8 van hetzelfde bijbelboek waar een zieke vrouw de kleding van Jezus aanraakt en geneest. Het woord "hem" verwijst naar een van de kwasten die Joodse mannen onderaan hun kleding moesten naaien en die hen moesten herinneren aan de geboden van God "and that ye seek not after your own heart and your own eyes, after which ye use to go a whoring, that ye may remember, and do all my commandments, and be holy unto your God" (Numeri 15). De losgescheurde kwast wijst op een breuk met de wet van God.

Een derde bron is het treurspel "Trojaanse vrouwen" van Seneca. De woorden "father's foes" komen uit de vertaling van Jasper Heywood (1559) en hebben betrekking op Pyrrhus, de zoon van Achilles. In het treurspel verwijt Agamemnon hem dat hij na de verovering van Troje de oude koning Priamus gedood heeft, terwijl Achilles zelf hem welwillend behandeld heeft nadat hij Priamus' zoon Hector gedood had. Pyrrhus antwoordt hooghartig dat hij als overwinnaar het volste recht had om de vijanden van zijn vader te doden. Pyrrhus laat zich kennen als een meedogenloze overwinnaar. 


Behalve dit soort oude verhaalpatronen zijn er ook andere verwijzingen: "quarter ounce" is straattaal voor 7 gram cannabis, "seven wonders" zijn de zeven wonderen van de klassieke oudheid en "walnut groves and maplewood" zijn twee steden in Minnesota, de staat waar Dylan geboren is. In de laatste strofe verwijst "Set 'em Joe, play "Walkin' the Floor" naar "Set 'em up, Joe", een countrysong van Vern Gosdin die op zijn beurt weer zingt over "Walkin' the floor over you" van Ernest Tubb. 


Alles bij elkaar rijst zo het beeld op van een stad waarin het oude en het moderne Amerika vermengd worden met klassieke en bijbelse elementen en waarin mededogen het verliest van ongelijkheid, armoede en wraakzucht. De ik-persoon lijkt erin te berusten en luistert in het gezelschap van een "flat-chested junkie whore" naar een oud liedje en stelt dan vast "while we smile, all heaven descends". Ook al biedt Scarlet town geen opwekkend beeld van de mensheid, helemaal zonder hoop is het niet. 


Geen opmerkingen:

Een reactie posten